หลักการและเหตุผล

การพัฒนานิสิตให้เป็นบัณฑิตที่พึงประสงค์ และมีคุณค่าต่อสังคมและประเทศชาติ ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542. และที่แก้ไขเพิ่มเติม (พ.ศ. 2545 - 2549) ซึ่งกำหนดให้จัดการศึกษา เพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา มีความรู้ควบคู่คุณธรรม จริยธรรม และวัฒนธรรมในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข อีกทั้ง ปณิธานของมหาวิทยาลัยทักษิณ ที่มุ่งผลิตบัณฑิตให้มีความรับผิดชอบ รอบรู้ สู้งาน และมีประสบการณ์เชิงปฏิบัติ เป็นคนเก่ง คนดี และมีความสุข ตลอดจนรับผิดชอบต่อสังคมนั้น ถือเป็นเป้าหมายหลักสำคัญในการผลิตบัณฑิตของมหาวิทยาลัย ทั้งนี้ นอกเหนือจากการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนแล้ว กิจกรรมเสริมหลักสูตร หรือกิจกรรมนอกชั้นเรียน นับว่ามีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาคุณภาพนิสิตให้มีความสมบูรณ์พร้อม ทั้งความรู้ด้านวิชาการ วิชาชีพ และวิชาชีวิต สามารถดำรงตนอยู่ในมหาวิทยาลัยและสังคมได้อย่างมีความสุข

ฝ่ายกิจการนิสิต เป็นองค์กรที่ให้บริการ ส่งเสริม สนับสนุนการจัดกิจกรรมของนิสิต และร่วมพัฒนานิสิตให้เป็นบัณฑิตที่มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามปณิธาน ของมหาวิทยาลัย จึงได้จัดทำหลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน) ที่เน้นการจัดการเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานผสานกับการปฏิบัติจริง (Learning by doing) เพื่อให้นิสิตได้ซึมซับประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยตนเอง โดยกำหนดให้นิสิตที่เข้าศึกษาตั้งแต่ ปีการศึกษา 2552 เป็นต้นไป เข้าร่วมกิจกรรมในหลักสูตร และถือเป็นข้อบังคับในการขอสำเร็จการศึกษา ในหลักสูตรระดับปริญญาตรี พ.ศ.2552 หมวดที่ 8 ข้อ 35.2.8

  • ปรัชญาของหลักสูตร

    "สร้างสรรค์กิจกรรม นำการเรียนรู้สู่ปัญญา สร้างศรัทธาแห่งความดี"

  • วิสัยทัศน์ของหลักสูตร

    หลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน) มุ่งพัฒนาให้นิสิตระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยทักษิณ ได้เรียนรู้ทักษะการใช้ชีวิต มีจิตสำนึกทางปัญญา เปิดโลกทัศน์ศึกษาสู่อาเซียน เปี่ยมคุณธรรมและวินัย ตลอดจนมีลักษณะนิสัยใฝ่เรียนรู้ตลอดชีวิต โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานการเรียนรู้ (Activities-Based Learning) เน้นการปฏิบัติจริง (Action Learning) เพื่อให้นิสิตได้ซึมซับประสบการณ์การเรียนรู้ด้วยตนเอง บนพื้นฐานแห่งความเชื่อที่ว่าทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองให้เต็มตามศักยภาพได้

แนวคิด

หลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน) จัดทำขึ้นเพื่อให้นิสิตที่เข้าศึกษาตั้งแต่ ปีการศึกษา 2552 เป็นต้นไป เข้าร่วมกิจกรรมแล้วเกิดการเรียนรู้ และได้รับประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ ตลอดระยะเวลาการศึกษาในมหาวิทยาลัยทักษิณ ประกอบด้วยหน่วยการเรียนรู้ จำนวน 5 หน่วยการเรียนรู้ ดังนี้

หลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน ) ระยะที่ 2 ปีการศึกษา 2556 เป็นต้นไป ฝ่ายกิจการนิสิต มีนโยบายในการพัฒนารูปแบบโครงสร้างกิจกรรมของหลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน) ให้สอดรับกับการพัฒนาทางการศึกษาและการพัฒนาอย่างรอบด้านของประเทศ อีกทั้งเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการดำเนินกิจกรรมของนิสิต โดยได้กำหนดให้มีโครงสร้างกิจกรรมฯ ระยะที่ 2 ที่เปิดโอกาสให้บูรณาการกิจกรรมต่าง ๆ ในมหาวิทยาลัยเข้ากับชั่วโมงกิจกรรมของหลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน) จำนวน 30 ชั่วโมง

  • หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 : พัฒนาทักษะชีวิต
  • หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 : จิตสำนึกทางปัญญา
  • หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 : ทักษิณศึกษา
  • หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 : พัฒนาคุณธรรมและวินัย
  • หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 : ใฝ่เรียนรู้ตลอดชีวิต

หลักการจัดกิจกรรมนิสิต มุ่งเน้นการพัฒนานิสิตในแต่ละระดับชั้น จากทุกหน่วยการเรียนรู้ที่ประกอบด้วยกิจกรรมอันนำไปสู่เป้าหมายของแต่ละหน่วยการเรียนรู้ ดังนี้

กิจกรรมสำหรับนิสิตชั้นปีที่ 1 มุ่งเน้นการพัฒนาความสามารถในการปรับตัว และการบริหารจัดการและรับผิดชอบต่อตนเองในช่วงรอยต่อของการศึกษา มุ่งปลูกฝังคุณธรรมและจริยธรรมที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตในมหาวิทยาลัย ได้แก่ การมีสัมมาคารวะ การมีวินัยในตนเอง การหลีกหนีอบายมุขทั้งปวง

กิจกรรมสำหรับนิสิตชั้นปีที่ 2 มุ่งเน้นการคิดอย่างเป็นระบบ คิดวิเคราะห์ คิดสร้างสรรค์ และส่งเสริมการเปิดโลกทัศน์ที่กว้างไกลสู่ประชาคมอาเซียนและประชาคมโลก เพื่อการยอมรับ ปรับตัวเข้ากับสังคมพหุวัฒนธรรม จากประสบการณ์เชิงปฏิบัติ ภายใต้คุณธรรม จริยธรรมที่ดี ได้อย่างเหมาะสม

กิจกรรมสำหรับนิสิตชั้นปีที่ 3 มุ่งเน้นการเสริมสร้างให้เกิดความรอบรู้ โดยการพัฒนาศักยภาพแห่งตนในด้านภาวะผู้นำ ความเสียสละเพื่อส่วนรวม ความสามัคคี และส่งเสริมให้มีทักษะใฝ่เรียนรู้ และวิสัยทัศน์บนเส้นทางวิชาชีพของตนเอง

กิจกรรมสำหรับนิสิตชั้นปีที่ 4 มุ่งเน้นการเตรียมความพร้อมสู่การประกอบอาชีพ ให้เกิดการสู้งานด้วยประสบการณ์วิชาชีพ การสร้างสำนึกความเป็นบัณฑิต และส่งเสริมให้นิสิตมีอุดมการณ์ชีวิต เพื่อเตรียมตัวสู่การเป็นพลเมืองที่ดีของสังคม

โดยทุกหน่วยการเรียนรู้จะประกอบด้วยกิจกรรมอันนำไปสู่เป้าหมายของแต่ละหน่วยการเรียนรู้ สามารถปรับเปลี่ยนและพัฒนากิจกรรมได้ ตามความสอดคล้องและเหมาะสมกับสภาพสังคมปัจจุบัน
            การจัดหลักสูตรดังกล่าว เป็นลักษณะการฝึกอบรม ผสมผสานการเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง โดยใช้กิจกรรมเป็นฐานในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ และมีการดำเนินการอย่างเป็นระบบ ดังนี้
  1. มีการประเมินความต้องการ (Needs Assessment) ของนิสิต คณาจารย์ บุคลากร และผู้เกี่ยวข้องเพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการสร้างหลักสูตรฯ
  2. มีการกำหนดเป้าหมาย คือ เพื่อพัฒนานิสิตให้มีคุณภาพและมีศักยภาพรอบด้านเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ทั้งร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา เรียนรู้ที่จะดำรงชีวิตท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของสังคม และความแตกต่างหลากหลายทางวัฒนธรรมได้อย่างมีความสุข
  3. มีการศึกษาเอกสาร ตำรา บทความ แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนานิสิต หลักการและรูปแบบการจัดกิจกรรมพัฒนานิสิต จิตวิทยาการศึกษา จิตวิทยาวัยรุ่น จิตวิทยาการเรียนรู้ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการสร้างหลักสูตรฯ และกำหนดรูปแบบกิจกรรม
  4. มีการพัฒนาหลักสูตรที่สอดคล้องกับมาตรฐานและความต้องการ ดังนี้
    1. ปรัชญา ปณิธาน และ พันธกิจ ของมหาวิทยาลัย
      ปรัชญา ปัญญา จริยธรรม นำการพัฒนา คุณลักษณะบัณฑิตมหาวิทยาลัยทักษิณที่พึงประสงค์ตามปณิธาน ของมหาวิทยาลัย คือ มีความรับผิดชอบ รอบรู้ สู้งาน มีประสบการณ์เชิงปฏิบัติ
      พันธกิจ ผลิตบัณฑิต ให้มีความรู้ สู้งาน มีคุณธรรม จริยธรรม มีทักษะ เพื่อ พัฒนาคุณภาพชีวิตตนเอง สามารถมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคม มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทำนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม เพื่อสืบสานดำรงไว้ซึ่งเอกลักษณ์ของท้องถิ่นและของชาติ
    2. มาตรฐานผลการเรียนรู้ของนิสิตตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา ของประเทศไทย (Thai Qualifications Framework for Higher Education : TQF :HEd) 5 ด้าน คือ
      • ด้านคุณธรรม จริยธรรม (Ethics and Moral) ได้แก่ การพัฒนานิสัยในการประพฤติอย่างมีคุณธรรมจริยธรรม และด้วยความรับผิดชอบทั้งในส่วนตนและส่วนรวม ความสามารถในการปรับวิถีชีวิตในความขัดแย้งทางค่านิยม การพัฒนานิสัย และการปฏิบัติตนตามศีลธรรม ทั้งในเรื่องส่วนตัวและสังคม
      • ด้านความรู้ (Knowledge) ได้แก่ ความสามารถในการเข้าใจการนึกคิด และการนำเสนอข้อมูลการวิเคราะห์และจำแนกข้อเท็จจริงในหลักการ ทฤษฎี ตลอดจนกระบวนการต่างๆ และสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองได้
      • ด้านทักษะทางปัญญา (Cognitive Skills) ได้แก่ ความสามารถในการวิเคราะห์สถานการณ์และใช้ความรู้ ความเข้าใจในแนวคิด หลักการ ทฤษฎี และกระบวนการต่าง ๆ ในการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหาเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์ใหม่ๆ ที่ไม่ได้คาดคิดมาก่อน
      • ด้านทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ (Interpersonal Skills and Responsibility) ได้แก่ ความสามารถในการทำงานเป็นกลุ่ม การแสดงถึงภาวะผู้นำ ความรับผิดชอบต่อตนเองและสังคม ความสามารถในการวางแผน และรับผิดชอบในการเรียนรู้ของตนเอง
      • ด้านทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยี สารสนเทศ (Numerical Analysis, Communication and Information Technology Skills) ได้แก่ความสามารถในการวิเคราะห์เชิงตัวเลข ความสามารถในการใช้เทคนิคทางคณิตศาสตร์และสถิติ ความสามารถในการสื่อสารทั้งการพูด การเขียน และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
    3. นโยบายสถานศึกษา 3 ดี (3D) ของกระทรวงศึกษาธิการ ได้แก่
      • การส่งเสริมประชาธิปไตย (Democracy)
      • การส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม ความภาคภูมิในความเป็นไทย (Decency)
      • การป้องกันและแก้ปัญหายาเสพติด (Drug-Free)
    4. มาตรฐานการประกันคุณภาพภายใน (สกอ มกราคม 2551)
      • องค์ประกอบที่ 3 กิจกรรมพัฒนานิสิตนักศึกษา
      • องค์ประกอบที่ 9 ในตัวบ่งชี้ที่ 9.2 มีระบบและกลไกการให้ความรู้และทักษะด้านการประกันคุณภาพแก่นิสิตนักศึกษา
  5. การจัดกิจกรรม/การฝึกอบรม (Training activity) โดยคัดสรรรูปแบบ วิธีการ และหลักการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับวัยของนิสิต มีการบูรณาการรูปแบบและกิจกรรมอย่างหลากหลาย เน้นการเรียนรู้จากการปฏิบัติ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
  6. การประเมินผล (Evaluation) มีรูปแบบและเครื่องมือการประเมินที่หลากหลาย และประเมินจากหลายฝ่าย ในระยะเวลาที่ต่างกัน ดังนี้
    1. การประเมินผลสะท้อนจากการจัดกิจกรรม/ฝึกอบรม (Reflection) ดำเนินการทันทีหลังจากเสร็จสิ้นกิจกรรม/การฝึกอบรม เป็นการประเมินความรู้สึก ความคิดเห็น ทัศนคติซึ่งจะบอกให้ทราบได้ว่าผู้เข้าร่วมฝึกอบรม หรือ เข้าร่วมกิจกรรมมีความคิดเห็นอย่างไรกับหลักสูตรที่จัดขึ้น ทั้งสาระการเรียนรู้ กิจกรรม วิทยากร วิธีการ ตลอดจนองค์ประกอบอื่น ๆ ในการฝึกอบรมหรือการเข้าร่วมกิจกรรมนั้น ๆ
    2. การประเมินการเรียนรู้ (Learning) ดำเนินการทันทีเมื่อเสร็จสิ้นการฝึกอบรมหรือกิจกรรม เพื่อวัดผลว่าผู้เข้าร่วมการฝึกอบรมหรือเข้าร่วมกิจกรรมได้เรียนรู้อะไรบ้างจากการเข้าฝึกอบรมหรือเข้าร่วมกิจกรรมนั้น ๆ
    3. การประเมินพฤติกรรม (Behavior) เป็นการศึกษาการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น อันเป็นผลจากการฝึกอบรมหรือการเข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งอาจเป็นการเปลี่ยนแปลงทางทักษะการแสดงออก การสร้างความสัมพันธ์ และอื่น ๆ เป็นการประเมินจากการนำผลการฝึกอบรมหรือการเข้าร่วมกิจกรรม โดยใช้การสังเกตพฤติกรรม การสอบถามความคิดเห็นจากคณาจารย์ เพื่อนนิสิต หรือ การรายงานตนเอง
    4. การประเมินผลลัพธ์ (Result) เป็นการประเมินผลการฝึกอบรมหรือการจัดกิจกรรมว่าได้มีส่วนช่วยในการส่งเสริมและพัฒนานิสิตให้เกิดคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามมาตรฐานผลการเรียนรู้ ปรัชญา ปณิธาน พันธกิจ ของมหาวิทยาลัย และตัวบ่งชี้อื่นที่เกี่ยวข้องหรือไม่ เพียงไร โดยอาศัยแบบวัด หรือ ข้อมูลจากการรายงานความพึงพอใจของผู้ใช้บัณฑิตโดยเปรียบเทียบก่อนและหลังการฝึกอบรมหรือการเข้าร่วมกิจกรรม
ขั้นตอนการเข้าร่วมหลักสูตรพัฒนานิสิต (นอกชั้นเรียน)